Τα μνημεία των Μύλλερ και Λενορμάν στον Ίππιο Κολωνό

Μέσα στη βλάστηση ξεπροβάλλουν τα δύο ταφικά μνημεία, για να θυμίζουν άλλους καιρούς και ανθρώπους άλλης ποιότητας

Ήταν 1^η Αυγούστου του 1840 όταν ο Karl Otfried Müller (1797 - 1840),  προσπαθώντας να ερμηνεύσει την ελληνική και ρωμαϊκή αρχαιότητα για να φωτίσει το κοινό παρελθόν της Ευρώπης, άφησε την τελευταία του πνοή στην Αθήνα.

Τα δύο μνημεία όταν στήθηκαν αντίκριζαν την Ακαδημία Πλάτωνος. Σήμερα τους την κρύβουν τα πεύκα του λόφου και η πυκνή δόμηση του σύγχρονου υποβαθμισμένου Κολωνού

Ο Μύλλερ, μαθητής του κλασσικού φιλολόγου Μπεκχ, πίστευε ότι οι βασικές αρχές του ανθρώπινου πνεύματος ανάγονται στον αρχαιοελληνικό τρόπο σκέψης. Ο βασικός του σκοπός ήταν να αναβιώσει με ένα σύγχρονο τρόπο τον ελληνικό τρόπο ζωής σαν σύνολο. Επιχείρησε να συγκεντρώσει το σύνολο του έργου του για τον ελληνικό τρόπο ζωής σε ένα επίτομο έργο με τίτλο «Μagnum Οpus», από το οποίο όμως πρόλαβε να ολοκληρώσει μόνο τους δύο πρώτους τόμους: «Orchomenos und die Minyer» (1820) και «Die Dorier» (1824).

Η στήλη του Μύλλερ, έργο του Δανού αρχιτέκτονα Χριστιανού Χάνσεν

Ενώ μελετά στα ευρωπαϊκά μουσεία τις αρχαιότητες, η ψυχή του διψά να επισκεφθεί την Ελλάδα για επιτόπια έρευνα, ώστε να γράψει για τα ελληνικά φύλα, τις πόλεις και την ιστορία τους. Ζητά λοιπόν άδεια από το πανεπιστήμιο το Φεβρουάριο του 1839 και αντικρίζει για πρώτη φορά τη Μεθώνη στα τέλη Μαρτίου του 1839. Στέλνει θερμές επιστολές στη σύζυγό του για τις ομορφιές της Ελλάδας και αναφωνεί φθάνοντας στην Αθήνα: «Επιτέλους, η Αθήνα!».

Το ανθέμιο στην κορυφή της στήλης του μνημείου του Μύλλερ είναι όμοια με τα αρχαία ταφικά μνημεία

Στις 15 Ιουλίου, προσπαθώντας να διαβάσει έναν ενεπίγραφο λίθο στους Δελφούς, αφήνεται μαγεμένος χωρίς να λογαριάσει το δυνατό ελληνικό ήλιο, με αποτέλεσμα να αρρωστήσει και να πεθάνει στην Αθήνα, όπου μεταφέρθηκε. Ζήτησε να ταφεί στον Κολωνό, όπου στα πόδια του λόφου τότε, απλωνόταν ο χώρος της Ακαδημίας Πλάτωνος, την οποία τόσο θαύμαζε.  

«ΚΑΡΟΛΟΣ ΟΔΟΦΡΗΔΟΣ ΜΥΛΛΕΡΟΣ

ΕΓΕΝΝΗΘΗ ΕΝ ΒΡΙΓΗΙ ΤΗΣ ΣΙΛΕΣΙΑΣ

ΕΤΕΙ ,ΑΨΗΖ'

ΑΠΕΘΑΝΕΝ ΑΘΗΝΗΣΙΝ

ΕΤΕΙ ,ΑΩΜ', ΙΟΥΛΙΟΥ Κ'»

Η υδρία φέρει τη μορφή του Λενορμάν και σταυρό

Ο αιγυπτιολόγος Charles Lenormand (1802  - 1859) μαζί με τον αιγυπτιολόγο Σαμπολιόν κατάφεραν να αποκρυπτογραφήσουν την ιερογλυφική αιγυπτιακή γραφή, τη λεγόμενη Σήλη της Ροζέττας, αντιπαραβάλλοντας την αλεξανδρινή ελληνική της στήλης με την ιερογλυφική. Με αυτή την αφορμή ο Λενορμάν, που γνώριζε άπταιστα αρχαία ελληνικά, ταξίδεψε στην Ελλάδα τρεις φορές, με αρχαιολογικές αποστολές στην Πελοπόννησο και άλλα μέρη.

Το γείσο της βάσεως κοσμούν μαρμάρινα ανθέμια. Όλα τα γωνιακά είνα σπασμένα

Γνώρισε τον τόπο, τον αγάπησε, έκανε σχέσεις βαθιές και το 1861 έγραψε το βιβλίο «Beaux Arts et Voyages» (Καλές Τέχνες και Ταξίδια) που επηρέασε βαθιά την τότε ευρωπαϊκή διανόηση που έψαχνε τις ρίζες της στο ελληνορωμαϊκό παρελθόν. Στο τρίτο ταξίδι στην Ελλάδα έχασε τη ζωή του, γεγονός που συγκλόνισε τη μικρή τότε κοινωνία των Αθηνών και οδήγησε το Δήμαρχο να γράψει στο γιο του Λενορμάν τα παρακάτω λόγια:

«ΚΑΡΟΛΩΙ ΛΕΝΟΡΜΑΝΤΩΙ

Ο ΔΗΜΟΣ ΑΘΗΝΑΙΩΝ...»

«Επειδή, σύμφωνα με την τελευταία του επιθυμία, η σορός του πατέρα σας πρέπει να επιστραφεί στη χώρα του, επιτρέψτε η καρδιά του τουλάχιστον να παραμείνει στην Αθήνα, αυτή τη δεύτερη πατρίδα των σκέψεων και της αφοσίωσής του. Όταν αυτή η ευγενική καρδιά ήταν γεμάτη ζωή, νικούσε σε αναμνήσεις τη δόξα της χώρας μας. Ανεχθείτε η καρδιά αυτή, παγωμένη από το θάνατο, να αναπαυθεί μέσα στο μνημείο που θα την ανεβάσει κάτω από τα σύννεφα όπου ηχούσε κάποτε η φωνή του Πλάτωνα, δίπλα στον φίλο και αντίπαλο στο χώρο των κοινών σπουδών, Κάρολο Ότφριντ Μύλλερ».

Τα μνημεία των δύο μεγάλων Φιλελλήνων αρχαιολόγων περιφραγμένα για το φόβο των σύγχρονων Βανδάλων

Έτσι λοιπόν το σκήνωμά του ετάφη στη Γαλλία, αλλά η καρδιά του είναι θαμμένη εδώ, σε τούτο το λόφο που ατενίζει την Ακαδημία Πλάτωνος, ύστερα από το αίτημα του Δημάρχου Γ. Σκούφου. Το αυθεντικό μνημείο είναι έργο αγνώστου Γάλλου γλύπτη, ενώ το παρόν είναι ανακατασκευασμένο λόγω καταστροφών σύμφωνα με το αρχικό σχέδιο από το φημισμένο γλύπτη Μ. Τόμπρο.   

Το μνημείο του Μύλλερ στεφανωμένο σε κάποια τελετή. Δεξιά μόλις διακρίνεται και το μνημείο του Λενορμάν

Σχέδιο του μνημείου του Λενορμάν

Περισσότερες πληροφορίες: Η Αθήνα πίσω από τη βιτρίνα
Μία ενδιαφέρουσα προσέγγιση του λόφου και του θεάτρου του Κολωνού από την Ηλιαχτίδα, όπου προβάλλει η χωριατοσύνη του σύγχρονου Δήμου Αθηναίων, σε αντιδιαστολή με την αρχοντιά των περασμένων καιρών.